Đăk Lak – Địa phương có điều kiện tự nhiên đặc trưng
Đắk Lắk có hệ thống sông suối phong phú cùng hàng trăm hồ chứa và hồ tự nhiên lớn nhỏ, với tổng diện tích hơn 42.000 ha. Nổi bật, các nhánh sông Sêrêpốk chảy qua địa bàn Đắk Lắk được xem là nơi có nguồn lợi thủy sinh vật tự nhiên phong phú nhất của hệ thống sông Mê Kông ở Tây Nguyên. Tuy nhiên, trước sự phát triển nhanh chóng về kinh tế – xã hội đã tạo nên một áp lực lớn về tài nguyên nước, nhất là nhu cầu về nước cho sinh hoạt và sản xuất ngày càng cao, các nguồn nước mặt bị khai thác quá mức; khai thác thủy sản bằng các ngư cụ hủy diệt và khai thác thủy sản không đúng mùa vụ; cùng với việc các công trình thủy điện chắn dòng ảnh hưởng đến quá trình di cư sinh sản của các đối tượng đã làm sản lượng khai thác sụt giảm nghiêm trọng. Mặt khác do biến đổi khí hậu, Đắk Lắk đang phải đối mặt với hàng loạt vấn đề liên quan tới nước như hạn hán, bão lụt và các loại thiên tai khác.
Hiệu quả từ hoạt động nâng cao nhận thức về Quản trị tài nguyên Nước
Triển khai từ đầu năm 2016, trong khuôn khổ hoạt động dự án “Quản trị tài nguyên Nước” Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Xã hội (CSRD) đã thành lập 4 mô hình sinh kế cộng đồng tại 03 thôn Ea Tung (huyện Krông Ana), thôn Tân Phú và Na Wer (huyện Buôn Đôn) và xã Yang Tao (huyện Lak). Nhờ trao quyền tự chủ cho người dân, hỗ trợ nguồn vốn bình quân từ 25.000.000đ – 50.000.000đ/ nhóm, hướng dẫn khoa học kỹ thuật, giám sát chặt chẽ đã giúp các hộ dân thay đổi nhận thức về quản trị tài nguyên nước, đầu tư sản xuất chăn nuôi phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, nâng cao thu nhập, từng bước vươn lên cải thiện cuộc sống. Các mô hình sinh kế cộng đồng với tiêu chí lấy cộng đồng làm trung tâm phát triển chính.
Trong quá trình hoạt động dự án, CSRD đã triển khai các lớp tập huấn nhằm trang bị cho các hộ dân kiến thức và kỹ năng thực tế trong tổ chức và điều hành các nhóm nông dân, lập kế hoạch sản xuất và kinh doanh theo hình thức liên kết nhóm hộ, tiếp thu các vấn đề về khoa học kỹ thuật nông nghiệp áp dụng vào sản xuất để phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập…
Các mô hình bước đầu đã mang lại hiệu quả nhất định về mặt kinh tế cho các hộ nuôi tham gia, giá thành và đầu ra đều rất ổn định. Bên cạnh các giá trị về mặt kinh tế, mục tiêu và lợi ích hoạt động chính của nhóm khi tham gia dự án là bảo đảm phát triển các hoạt động sinh kế, phát triển nguồn lợi thủy sản bền vững, khai thác và quản lý hiệu quả nguồn tài nguyên nước ở khu vực sông Sêrêpôk. Trong thời gian tới, các nhóm đang có dự định phát triển và mở rộng quy mô của lồng nuôi; thành lập và kết nối các hợp tác xã hoạt động về thủy sản; xây dựng mô hình du lịch tham quan cộng đồng với các điểm nhấn là hồ nuôi cá lồng, vườn tiêu, vườn cam quýt với phương thức canh tác hữu cơ…
Tái tạo nguồn lợi thủy sản
Để tái tạo, bổ sung nguồn lợi thủy sản, từ năm 2016 đến nay, dự án đã phối hợp với chính quyền địa phương, cơ quan chức năng hỗ trợ các biện pháp thả cá bổ sung, khuyến khích đánh bắt, khai thác thủy sản và các sáng kiến sinh kế bền vững kết hợp với bảo tồn các hệ sinh thái tại một số hồ tự nhiên, các khu vực ven sông cho các chi hội nghề cá Na Wer, huyện Buôn Đôn; chi hội nghề cá Hồ Lắk và chi hội nghề cá Liên Sơn, huyện Lắk. Theo đó, các chi hội nghề cá được tham quan thực tế mô hình quản lý tài nguyên nước, quản lý mặt nước tại một số tỉnh trong khu vực; chia sẻ kinh nghiệm, cách thức hoạt động, quy chế quản lý của chi hội Nghề cá; tham gia các hoạt động bảo vệ, tái tạo nguồn lợi thủy sản, góp phần quan trọng trong việc thực hiện các chính sách liên quan đến phát triển nguồn lợi thủy sản trong môi trường tự nhiên.
Xây dựng các mô hình sinh kế cộng gắn với bảo tồn, phát triển nguồn lợi thủy sản bền vững, khai thác và quản lý hiệu quả nguồn tài nguyên nước đang là hướng đi đúng đắn và cần thiết đối với tỉnh Đăk Lak nói riêng và cả nước nói chung.
Xem thêm về dự án: Hoạt động dự án bảo tồn và phát triển tài nguyên khu vực Tây Nguyên