Quyền tiếp cận nước sạch và điều kiện vệ sinh
Tiếp cận nước và vệ sinh được Liên Hợp Quốc công nhận là quyền cơ bản của con người. Việc thiếu hệ thống vệ sinh và nước sạch ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của hàng tỷ người, đồng thời có tác động lớn đến việc thực hiện các quyền khác của con người.
Ảnh: UNICEF Viet Nam\Truong Viet Hung
Người dân là người có quyền và Chính phủ là người có nghĩa vụ cung cấp các dịch vụ về nước và vệ sinh. Người có quyền có thể yêu cầu quyền của mình và người có nghĩa vụ phải đảm bảo các quyền về nước và vệ sinh một cách bình đẳng và không phân biệt đối xử.
Thách thức và cơ hội
Luật nhân quyền quốc tế đòi hỏi phải quan tâm đặc biệt đến những người không được hưởng đầy đủ các quyền của họ, điều này đã dẫn đến sự phát triển của “xóa đói giảm nghèo” ở nhiều quốc gia. Nó cũng yêu cầu cam kết hạn chế bất bình đẳng bằng cách giải quyết tình trạng phân biệt đối xử và kỳ thị có thể khiến mọi người không thể tiếp cận với nước và vệ sinh.
“Phương pháp tiếp cận dựa trên quyền con người” nhấn mạnh sự tương ứng giữa quyền và nghĩa vụ, đồng thời cung cấp khuôn khổ cho các Quốc gia Thành viên và các tổ chức khác để đảm bảo rằng việc tôn trọng nhân quyền được lồng ghép vào các kế hoạch phát triển ở tất cả các cấp.
Vậy thì các quyền đó là gì và ý nghĩa của chúng như thế nào?
- Mọi người đều có quyền được sử dụng nước cho cá nhân và sinh hoạt chung đầy đủ, liên tục, an toàn, dễ tiếp cận và giá cả phải chăng.
- Quyền được vệ sinh cho phép mọi người tiếp cận các cơ sở vệ sinh an toàn, thuận tiện, giá cả phải chăng và được văn hóa chấp nhận trong mọi lĩnh vực của cuộc sống, đồng thời mang lại sự riêng tư và đảm bảo phẩm giá.
Một đứa trẻ từ Trại tị nạn Za’atari ở Jordan đã giơ cao lá cờ đại diện cho Mục tiêu Phát triển bền vững số 6 – Nước an toàn và Vệ sinh. Ảnh: UNICEF Jordan / badran
Định nghĩa
“Đầy đủ”: Nguồn nước cho mỗi người phải đầy đủ và liên tục cho việc sử dụng cá nhân và sinh hoạt chung bao gồm nước uống, vệ sinh cá nhân và gia đình, giặt quần áo, chuẩn bị thức ăn,…
“An toàn”: Nguồn nước sử dụng cho cá nhân và sinh hoạt chung phải an toàn, không chứa vi sinh vật, các chất hóa học và các chất phóng xá nguy hiểm đến sức khỏe con người. Các phương pháp đảm bảo nguồn nước an toàn thường được thẩm định bởi tiêu chuẩn chất lượng nước uống của từng quốc gia hoặc địa phương.
“Có thể chấp nhận được”: Nước phải có màu, có mùi và có vị có thể chấp nhận được cho mỗi mục đích sử dụng cá nhân hoặc sinh hoạt chung. Tất cả các tiện nghi và dịch vụ về nước phải phù hợp về mặt văn hóa với các yêu cầu về giới tính, vòng đời và quyền riêng tư.
“Dễ tiếp cận”: Mọi người đều có quyền được hưởng dịch vụ cấp nước và vệ sinh có thể tiếp cận được trong phạm vi hoặc gần hộ gia đình, cơ sở giáo dục, nơi làm việc hoặc cơ sở y tế.
“Giá cả phải chăng”: Nước, các tiện nghi và dịch vụ nước phải có giá cả phải chăng cho tất cả mọi người.
Nguồn: UN Water
Mời các bạn đọc thêm tại đây: Quyền tiếp cận nước sạch và điều kiện vệ sinh